Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Người "kể chuyện" miền núi bằng sắc màu hội hoạ

Giang Lam - 08:39, 20/06/2022

Trong nhịp sống hối hả của phố phường, khi đứng trước tranh của họa sĩ Trần Thái, tâm hồn người thưởng lãm như lắng dịu trước vẻ đẹp tinh khôi, thuần khiết của cảnh sắc và con người vùng cao. Tranh của ông như cắt từng mảng sáng để rồi hòa với nhau thành thổ cẩm, thành tình mẹ con, thành tình yêu đôi lứa, thành núi sông, hồn vía của con người miền núi.

Miền sương khói yên bình

Chân dung hoạ sĩ Trần Thái
Chân dung hoạ sĩ Trần Thái

Trần Thái là một trong số những họa sĩ tiêu biểu với lối vẽ ấn tượng, đặc trưng. Sắc màu hội hoạ của ông khá thong dong, sở hữu kỹ thuật tốt và làm chủ hoàn toàn các chất liệu, nên những tác phẩm thường thanh thoát, khoáng đạt.

Sinh ra và lớn lên ở vùng núi xứ Tuyên, hoạ sĩ Trần Thái có thời gian dài công tác tại Đoàn ca múa kịch Hà Tuyên (nay là Đoàn Nghệ thuật dân tộc tỉnh), Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh. Năm 2011, gia đình hoạ sĩ Trần Thái chuyển về Hà Nội và công tác tại Hội Văn học nghệ thuật các DTTS Việt Nam. Dù có xưởng vẽ nhỏ ở Hà Nội nhưng dường như tâm hồn ông luôn phiêu du về nơi mình sinh ra, vùng cao xứ Tuyên. Nơi có người Tày, người Mông, người Dao… sinh sống. Với ông, đó là miền sương khói  yên bình để tâm hồn ông được tĩnh lặng trước cuộc sống xô bồ, bon chen nơi phố thị phồn hoa.

Những tác phẩm như: “Ngày mơ”, “Chợ phiên”, “Mẹ con”... làm rung cảm bao người thưởng lãm. Người yêu hội họa dễ dàng nhận ra hình ảnh phong cảnh miền núi thân thuộc, đẹp vẻ đẹp giản dị, nguyên sơ, con người hiền hòa, thân thiện. Đó là sự hùng vĩ của bóng núi xám, bầu trời cao rộng, rặng cây xanh, con đường sơn cước vắng vẻ, sắc màu thổ cẩm, những người dân tộc Dao Đỏ, người Mông... Tất cả tạo nên một không gian đậm chất núi rừng Việt Bắc, mà ở đó hình ảnh đồng bào dân tộc với trang phục đặc trưng luôn là trung tâm.

Bạn bè trong giới hội họa thường nhận định, con đường hội hoạ của Trần Thái thật rõ nét và đã được định hình một cách nhanh chóng, những tác phẩm nhìn một lần có thể nhận ra phong cách riêng. Họa sỹ Đỗ Đức từng chia sẻ rằng, đó là nét huyền ảo nơi bản làng, có tình yêu cuộc sống với lối biểu hiện riêng biệt, rất ma mị với gam màu xanh núi, một ánh sáng vàng, quý như vàng mà không có thật, le lói như xói vào lòng người xem. Nhưng để biểu cảm tâm hồn thì tuyệt vời, không lẫn với ai.

Trong góc sáng tạo và tiềm thức của mình, hoạ sĩ Trần Thái luôn giành sự ưu ái cho những người phụ nữ, về tình yêu mẫu tử, tình yêu lứa đôi. Mảng đề tài này đã làm nên một vệt sáng trong hành trình nghệ thuật của ông. Đến với tác phẩm như: “Lên nương”, “Giã cốm”, “Trên núi”… hoạ sĩ Trần Thái khắc họa người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó làm lụng quanh năm, việc đồng áng, chăm sóc gia đình. Vất vả mệt nhọc là thế nhưng ở họ vẫn toát lên niềm vui, nụ cười hạnh phúc, tinh thần lạc quan. Đến với “Mẹ bồng con”, “Mẹ và con”…người xem như an yên hơn với sắc màu dịu hiền, tươi sáng của người mẹ trẻ và những đứa con thơ quấn quýt bên nhau, dành cho nhau ánh mắt, cử chỉ thật ngọt ngào, ấm áp.

Điều đặc biệt, hoạ sĩ Trần Thái đã khéo léo và sáng tạo trong từng nét vẽ. Ông mượn màu sắc trong trang phục thổ cẩm của đồng bào dân tộc để pha trộn hài hòa, tạo nên sự đặc sắc và lôi cuốn. Đó chính là nét riêng mà nhiều họa sỹ trẻ đương đại ao ước muốn học hỏi.

Mỗi bức tranh là một câu chuyện

Hoạ sĩ Trần Thái thừa nhận rằng: “quê hương miền núi Tuyên Quang là nguồn cảm hứng bất tận, luôn là miền ký ức hội họa êm đềm, trong sáng trong tôi”. 

Hình ảnh về những buổi chợ phiên miền núi khiến ông có xúc cảm đặc biệt, trở thành nỗi day dứt, khắc khoải để tạo nên nhiều tác phẩm mang tựa đề “Chợ”, “Những người đàn bà ra chợ”, “Chợ miền núi”, “Chợ Chiêm Hóa”. Hòa trong không khí rộn ràng tươi vui của một buổi chợ phiên ở miền quê với hình ảnh từng tốp người đi mua sắm, những hàng hóa thực phẩm bày bán: Vuông vải thổ cẩm, đôi lợn con, nụ cười hạnh phúc của trẻ người Mông, người Dao bên cạnh mẹ… Điều ông muốn gửi gắm trong các tác phẩm về chợ miền núi không đơn thuần là hoạt động giao thương buôn bán rộn ràng, tấp nập mà ở đó còn có sự gắn kết tình cảm giữa người với người.

Tác phẩm "Xuống chợ" của họa sĩ Trần Thái
Tác phẩm "Xuống chợ" của họa sĩ Trần Thái

Những người phụ nữ quan tâm, ngắm nghía sửa sang trang phục cho nhau, họ làm đẹp để tự tin trong buổi chợ phiên. Người xem cảm nhận được giữa không gian chợ rộng lớn vẫn có sự gắn kết, tình cảm làm cho tác phẩm trở nên ấm áp, gần gũi hơn.

Có gì thật dịu dàng, mê hoặc khi ta ngắm nhìn những bức tranh đời sống người miền núi của hoạ sĩ Trần Thái. Sự chuyển động bình yên từ mỗi khuôn mặt; vẻ đẹp thanh tú từ dáng hình bé gái, thiếu nữ đôi mươi; nét hồn hậu, nguyên sơ trong nụ cười đàn ông, đàn bà Mông, Dao… Từ họ tỏa ra một sự ấm áp lạ lùng. Đến nỗi nhìn tranh, ta không thể không yêu lấy cuộc đời mình đang sống, cảm thấy cần trân trọng và tha thiết với nhau hơn.

Tranh của họa sĩ Trần Thái không chỉ ghi dấu bởi những nét vẻ tỉ mỉ, sáng tạo về đồ vật, trang phục truyền thống mà còn gây ấn tượng bởi màu sắc và hình ảnh độc đáo. Cũng chính bởi những điều đặc biệt mà tác phẩm của ông nhận được sự yêu thích và đồng cảm của người thưởng thức ở các lứa tuổi khác nhau. Đến với dòng tranh về đề tài văn hóa truyền thống qua tác phẩm “Ngày cấp sắc”, “Mùa thổ cẩm”, người xem như lạc bước vào không gian bình yên, tuyệt đẹp của con người vùng cao qua gam màu tươi sáng, rực rỡ. Tác phẩm được tái hiện từ tư liệu trong những chuyến đi thực tế ở Hàm Yên, Na Hang, Lâm Bình… Ông thường mượn sắc màu trong trang phục người Dao, Mông, Tày để thể hiện bút pháp tạo nên không gian hội họa cuốn hút đến lạ kỳ. Ở bất cứ tác phẩm nào, người thưởng lãm cũng dễ dàng nhận ra bút pháp cô đọng về ý, nét tinh giản về hình, vẻ đẹp dịu dàng nên thơ, trong trẻo như một cuộc dạo chơi lãng đãng.

Cũng là một trong số những hoạ sĩ vững vàng về hình họa nhưng ông ưa chuộng diễn hình bằng đường nét trữ tình, uyển chuyển như trang trí của dân tộc. Ông không định tả mà chú trọng vào gợi tả, cái thần tình ở ông là có khi chỉ vài đường nét cũng làm bừng lên cái tình miền núi và dân tộc.

Có thể nói họa sĩ Trần Thái là người có duyên "kể chuyện" dân tộc miền núi bằng hội họa. Qua tranh của ông, người xem hiểu được nét phong tục, tập quán của người Dao, Mông, Tày… giữa một vùng núi non Việt Bắc hùng vĩ. Đối với ông, đó là nguồn chất liệu phong phú, nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn, là chất men tạo nên sự thăng hoa cho người họa sĩ.

Tin cùng chuyên mục
Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Người nặng lòng với văn hóa của dân tộc Bru-Vân kiều ở làng Chênh Vênh

Là người dân tộc Bru-Vân kiều, ông Hồ Văn Lý (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), đã có nhiều cách để lưu giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Từ Làn điệu dân ca, đến cách chơi các loại nhạc cụ truyền thống đều được ông tận tâm truyền dạy cho người trẻ với mong muốn giữ những âm điệu tà oải, xà nớt, Ta lư...vang mãi trên đỉnh Trường Sơn.
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 10 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 10 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 10 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 10 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 10 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 10 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 11 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 11 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 11 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 11 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.