Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhìn lại 10 năm thực hiện chính sách cho Người có uy tín: Cần thay đổi quan niệm về lựa chọn Người có uy tín (Bài 9)

Thuý Hồng - 10:54, 15/08/2022

Người có uy tín ở các bản làng thường được ví là “cây cao bóng cả”, bởi họ có nhiều trải nghiệm, có sức ảnh hưởng sâu rộng trong cộng đồng. Tuy nhiên, hiện nay nhiều Người có uy tín được cộng đồng bầu chọn tuổi đã cao, sức yếu; nhiều người còn thường xuyên ốm đau..., nên việc phát huy hết vai trò, trách nhiệm và tham gia các hoạt động vì cộng đồng gặp rất nhiều hạn chế. Do vậy, các địa phương, cộng đồng cũng cần thay đổi quan niệm về cách lựa chọn Người có uy tín để phát huy hết vai trò khi được bà con tín nhiệm.


Già làng Ngọc Văn Thạnh, Bản Mon, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng tham gia tuần tra đường biên, mốc giới
Già làng Ngọc Văn Thạnh, Bản Mon, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng tham gia tuần tra đường biên, mốc giới

Nhiều tiêu chí để lựa chọn

Theo Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 6/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận Ngươi có uy tín và chính sách đối với Người có uy tín trong đồng bào DTTS thì, đối tượng có thể được bình bầu là Người có uy tín khá rộng, gồm: Cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang theo quy định của pháp luật hiện hành có quá trình công tác lâu năm, có cống hiến cho dân tộc, đất nước đã nghỉ công tác; Già làng, trưởng thôn, trưởng dòng họ hoặc những người thường được đồng bào DTTS mời thực hiện các nghi lễ cầu cúng cho gia đình, dòng họ, bản làng; Chức sắc, chức việc trong các tôn giáo ở vùng DTTS...; Nhân sỹ, trí thức, doanh nhân, nhà giáo, người hành nghề chữa bệnh giỏi hoặc người có điều kiện kinh tế thường giúp đỡ và được đồng bào tín nhiệm.

Mặc dù theo quy định không có tiêu chí nào quy định về độ tuổi, giới tính, nhưng trên thực tế những người có nhiều kinh nghiệm sống phong phú, hiểu lịch sử, biết rõ mọi người, mọi nhà trong thôn, có ảnh hưởng rộng trong cộng đồng, thường là các bậc cao niên và hầu hết là nam giới, được bà con tín nhiệm bầu là Người có uy tín của thôn, bản...

Tuy nhiên hiện nay, nhiều Người có uy tín tuổi cao, sức yếu nên khả năng nắm bắt thông tin cơ sở, tiếp cận khoa học kỹ thuật mới gặp khó khăn; đồng thời, khả năng tuyên truyền, vận động, thuyết phục của người cao tuổi so với người trẻ tuổi cũng có phần hạn chế, nhất là những chủ đề liên quan đến giới trẻ, đời sống mới… 

Không chỉ vậy, già hóa độ tuổi còn làm cho đội ngũ Người có uy tín thường xuyên biến động. Có tình trạng một số địa phương đang trong thời gian trình Chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định công nhận danh sách Người có uy tín, thì phải thực hiện xét chọn lại do người được đề nghị đã qua đời bởi tuổi cao, sức yếu hoặc ốm đau…

Đơn cử, tại Sơn La là một trong những tỉnh có số lượng Người có uy tín đông nhất cả nước với 2.251, tập trung chủ yếu từ 50-70 tuổi, cao nhất là 81 tuổi. Do vâỵ, hàng năm có nhiều người do tuổi cao, sức yếu không đảm bảo sức khoẻ đã được đưa ra khỏi danh sách và bầu người khác thay thế. Theo danh sách Người có uy tín được UBND tỉnh Sơn La phê duyệt trong năm 2021 có 163 người đưa ra khỏi danh sách Người có uy tín, thì có tới 51 người không đảm bảo sức khoẻ và có tới 10 người đã chết.

Từ thực tiễn cuộc sống cho thấy, không phải khi được chọn là Người có uy tín của thôn, bản được chính quyền địa phương công nhận, thì các già làng, trưởng bản ảnh hưởng sâu rộng trong thôn bản mới đi vận động Nhân dân chấp các chủ trương, đường lối của Đảng, gương mẫu đi đầu trong phát triển kinh tế… mà có rất nhiều người vẫn âm thầm, tự nguyện làm nhiều việc có ích cho cộng đồng. Họ xem việc làm đó, giống như “cơm ăn, nước uống” hàng ngày, với mong muốn góp sức bảo vệ an ninh thôn bản, bảo vệ đường biên, mốc giới, phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới để xây dựng quê hương giàu đẹp...

Ông Ngọc Văn Thạnh, thôn Bản Mon, xã Đàm Thuỷ, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng là một ví dụ. Mặc dù không phải là Người có uy tín của thôn, nhưng từ năm 2001 ông đã tham gia cùng với lực lượng an ninh trật tự của thôn và bộ đội biên phòng tuần tra bảo vệ đường biên cột mốc.

“Mình tham gia bảo vệ đường biên cột mốc, bảo vệ an ninh thôn xóm, là muốn để gia đình và bà con yên tâm lao động sản xuất để phát triển kinh tế”, ông Thạnh cho biết.

Ông Lỳ Xuyến Phù, ở bản A Pa Chải mặc dù đã xin rút khỏi danh sách Người có uy tín của thôn nhưng vẫn luôn vận động bà con giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ đường biên, cột mốc
Ông Lỳ Xuyến Phù, ở bản A Pa Chải mặc dù đã xin rút khỏi danh sách Người có uy tín của thôn nhưng vẫn luôn vận động bà con giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ đường biên, cột mốc

Cần trẻ hoá “Người có uy tín”

Tại Hội thảo “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách và phát huy vai trò của Người có uy tín trong đồng bào DTTS khu vực Tây Bắc” (tháng 7/2022), ông Cầm Bá Tường, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hoá cho rằng: Để nâng cao vai trò, trách nhiệm của lực lượng Người có uy tín thực hiện hiệu quả chính sách dân tộc trong tình hình mới, ngoài các tiêu chí lựa chọn Người có uy tín theo quy định của Quyết định 12 , thì cần bổ sung về độ tuổi, trình độ học vấn... Trong đó, độ tuổi nên dao động từ từ 35 đến dưới 65. 

“Bầu người trẻ quá thì nói sợ dân không nghe, nhưng bầu các cụ tuổi cao, sức yếu sẽ không phát huy hết vai trò, trách nhiệm của mình”, ông Tường nhấn mạnh.

Ông Lỳ Xuyến Phù, nguyên là Bí thư Chi bộ bản A Pa Chải, xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, Điện Biên, người được bà con trong bản tín nhiệm là Người có uy tín trong rất nhiều năm, tuy nhiên đến năm 2021, ông đã đã xin rút khỏi danh sách Người có uy tín của bản. Ông nói: Là Người có uy tín cũng không có gì khó cả, chỉ cần chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, vận động bà con nghe theo thì làm được mà. "Tuy nhiên, nay mình già, đi lại khó khăn, trong khi có rất nhiều việc cần phải đi sâu sát cơ sở, thậm chí khi vận động bà con việc gì đó, bà con đi nương rẫy phải đợi đến tối mới đến được nhà. Vì vậy, tôi cũng muốn bà con giới thiệu cho lớp trẻ tham gia".

Bên cạnh độ tuổi, thì trình độ không cao nên chắc chắn tiếp cận thông tin, công nghệ, kỹ thuật mới của lớp Người có uy tín cao tuổi, khó nhanh nhạy bằng người trẻ tuổi đảm nhận cương vị này. Vì thế, khả năng tuyên truyền, vận động, thuyết phục của người cao tuổi so với người trẻ tuổi, sẽ có phần hạn chế, nhất là những chủ đề liên quan đến giới trẻ, đời sống mới…

Lấy một ví dụ từ thực tế để chứng minh, có những người trẻ tuổi, ít kinh nghiệm sống hơn nhưng là người rất được tôn trọng, nói dân tin, làm dân theo. Đó là tấm gương của Thèn Văn Hiển anh Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang. Mặc dù là thế hệ trẻ, sinh năm 1990, nhưng từ năm 2015 với những kiến thức và hiểu biết của mình, anh Hiển đã luôn nỗ lực vận động người dân trong thôn xóa bỏ hủ tục lạc hậu, tuyên truyền vận động bà con tích cực lao động sản xuất, trồng rừng, trồng ngô, vay vốn chính sách để nuôi trâu, nuôi bò… từng bước nâng cao thu nhập để bớt khổ, bớt nghèo,100% trẻ em ở Bản Giáng đã đến trường đi học đúng độ tuổi.

Anh Thèn Văn Hiển, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang hướng dẫn bà con chăn nuôi lợn
Anh Thèn Văn Hiển, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang hướng dẫn bà con chăn nuôi lợn

Cũng ở tỉnh Tuyên Quang, từ lúc 29 tuổi, anh Lý Văn Thanh, Tổ trưởng Tổ dân phố Hòn Lau, thị trấn Yên Sơn, huyện Yên Sơn, 6 năm qua luôn được bà con trong thôn bình bầu là Người uy tín. Anh Thanh kể, việc vận động tuyên truyền những tưởng giản đơn thế nhưng người cán bộ trẻ lại vấp phải sự phản ứng  từ phía dân bản. Có người còn quy cho anh cái tội “vắt mũi chưa sạch” lại dám dạy khôn và đi ngược lại tập tục bao đời. Không nản chí, anh Thanh bắt đầu từ việc thay đổi nhận thức ngay trong chính gia đình, họ tộc mình.

 Để mọi việc thành công, anh Thanh đã vận động chính gia đình, dòng tộc làm gương trước. Khi có cơ hội, anh cùng mọi người “mục sở thị” những mô hình ở địa phương khác thực hiện tốt nếp sống văn hóa mới trong việc cưới, việc tang. Nhờ “mưa dầm thấm lâu” mà nhận thức người dân dần thay đổi. Đến nay, nhiều gia đình trong dòng họ chủ động cắt bỏ lễ nghi rườm rà trong ma chay, cưới hỏi.

Đặc biệt hơn, nữ già làng Bàn Mùi Khe, sinh năm 1987, thôn Đại Thành, xã Ea M’droh (huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk), là Người có uy tín thôn Đại Thành. Được biết, cư dân thôn Đại Thành, xã Ea M’droh gần 100% là người DTTS, chủ yếu là đồng bào dân tộc Dao đỏ di cư từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Đời sống của họ còn nhiều khó khăn, trình độ văn hóa hạn chế. Chị Khe luôn bám sát bà con. Trong thôn có nhiều vụ mâu thuẫn, tranh chấp hay gia đình bất hòa…, chị luôn đưa ra cách giải quyết hợp tình hợp lý. 

Năm 2014, chị Khe được dân làng chọn làm Người có uy tín khi 27 tuổi, và trở thành Người có uy tín trẻ tuổi nhất vùng. Bà con thôn Đại Thành khẳng định, chị Khe xứng đáng với danh xưng Người uy tín của thôn.

“Là người hòa giải thì rất khó, bây giờ cần phải kết hợp cả kiến thức hiện đại về pháp luật, xã hội và phong tục, tập quán để có nhiều phương án thì cuộc hòa giải mới thành công”, chị Khe chia sẻ.

Nhìn vào những tấm gương, việc làm của Người có uy tín cho thấy, để phát huy vai trò, trách nhiệm của Người có uy tín, cũng cần có cách nhìn thông thoáng, thay đổi quan điểm về lựa chọn Người có uy tín. Trong đó, những người trẻ tuổi cũng đang có nhiều lợi thế để tiếp cận với văn bản, chính sách pháp luật của Nhà nước, với khoa học công nghệ thông tin. Có sức khỏe, năng lực nếu được lựa chọn, thì chắc chắn người trẻ tuổi cũng sẽ phát huy được những ưu điểm của một lớp người trẻ có kiến thức, có quyết tâm cá nhân và có những suy nghĩ, việc làm để thuyết phục, dẫn dắt cộng đồng.


Tin cùng chuyên mục
Quảng Nam: Huy động mọi nguồn lực hỗ trợ người dân có nhà ở ổn định

Quảng Nam: Huy động mọi nguồn lực hỗ trợ người dân có nhà ở ổn định

Với mục tiêu “không để người nghèo bị bỏ lại phía sau”, thời gian qua, các cấp, sở ngành ở Quảng Nam đã huy động nhiều nguồn lực tổng hợp nhằm đẩy mạnh công tác xoá nhà tạm, nhà bán kiên cố cho người dân. Nhờ đó, nhiều hộ dân gặp khó khăn có được căn nhà ở ổn định, an toàn.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 11 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 11 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 11 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 11 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 11 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 11 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 11 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 11 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 12 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 12 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.