Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ý thức cộng đồng trong bảo tồn tiếng nói các DTTS: Giữ gìn tiếng mẹ đẻ là niềm tự hào, tự tôn dân tộc (Bài cuối)

Văn Hoa - 15:09, 13/05/2022

Mỗi cộng đồng dân tộc đều có ngôn ngữ riêng của mình, bảo tồn tiếng nói, chữ viết của các DTTS góp phần bảo tồn sự đa dạng trong văn hóa Việt Nam. Do đó, việc bảo tồn tiếng nói các DTTS hơn ai hết là cộng đồng các DTTS, thể hiện niềm tự hào, tự tôn dân tộc.

Mỗi cộng đồng dân tộc cần phải nêu cao vai trò, tình yêu, lòng tự tôn và trách nhiệm trong việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ
Mỗi cộng đồng dân tộc cần phải nêu cao vai trò, tình yêu, lòng tự tôn và trách nhiệm trong việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ

Nêu cao vai trò tự thân

Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm bảo tồn văn hóa các DTTS, trong đó có việc bảo tồn tiếng nói, chữ viết, và đã đạt được những kết quả rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận thẳng thắn rằng, bản thân mỗi cá nhân, mỗi dân tộc nếu không có tình yêu, không gìn giữ tiếng nói của dân tộc mình, thì mọi sự quan tâm đầu tư cũng không thể đủ, không đạt hiệu quả.

Vì vậy, mỗi cộng đồng dân tộc cần phải nêu cao vai trò, tình yêu, lòng tự tôn và trách nhiệm trong việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ. Nếu như coi ngôn ngữ dân tộc là tài sản quý giá của mỗi gia đình, thì trước tiên, mỗi gia đình cần phải gìn giữ tài sản đó trước khi nhờ đến những chính sách quan tâm, đầu tư bảo vệ của Nhà nước.

Nghị quyết số 12/2020/NQ-HĐND tỉnh Vĩnh Phúc “về việc hỗ trợ đối với Nghệ nhân lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể và hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các câu lạc bộ (CLB) dân ca tiêu biểu tỉnh Vĩnh Phúc 2021 - 2025”; theo đó, mỗi CLB dân ca tiêu biểu sẽ được hỗ trợ 50 triệu đồng cho năm đầu tiên, 15 triệu đồng cho những năm tiếp theo đến năm 2025. Ngay sau khi Nghị quyết ban hành, một số CLB dân ca trong tỉnh đã chủ động mở các lớp dạy tiếng mẹ đẻ.

Tuy nhiên, kể từ khi Nghị quyết được ban hành và có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 đến nay, các hỗ trợ vẫn chưa được triển khai đến các CLB. Mặc dù vậy, nhiều CLB dân ca của người Sán Dìu như CLB Soọng cô Lưu Quang, CLB Soọng cô Xạ Hương (xã Minh Quang, huyện Tam Đảo) vẫn tổ chức, duy trì lớp dạy tiếng nói cho thế hệ trẻ.

Lớp dạy tiếng nói cho thế hệ trẻ của các hội viên CLB Soọng cô Xạ Hương, xã Minh Quang, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. (Ảnh: Thái Sinh Trần)
Lớp dạy tiếng nói cho thế hệ trẻ của các hội viên CLB Soọng cô Xạ Hương, xã Minh Quang, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. (Ảnh: Thái Sinh Trần)

Ông Lưu Văn Năm, CLB Soọng cô Lưu Quang cho biết, CLB đã tự đầu tư tài liệu, giấy, bút, các phương tiện học tập cho hơn 50 học viên. Đây là sự chủ động, thể hiện trách nhiệm và tinh thần tự thân vận động, không trông chờ, ỷ lại vào chính sách Nhà nước của các hội viên, người cao tuổi trong việc gìn giữ tiếng nói của dân tộc.

Cũng giống như ông Năm và các thành viên CLB Soọng cô Lưu Quang, hiện nay, nhiều người cao tuổi, Người có uy tín, các già làng, trưởng bản, các Nghệ nhân ưu tú… ở khắp các bản làng vùng DTTS đã nỗ lực mở các lớp, vận động tuyên truyền gia đình, dòng họ, làng xóm dạy và nói tiếng mẹ đẻ cho con, cháu của mình trong sinh hoạt hằng ngày để gìn giữ tiếng nói của dân tộc.

Đặc biệt, nhiều cộng đồng DTTS đã thành lập các hội, nhóm, trang Fanpage trên mạng xã hội Facebook, Zalo để giao lưu, chia sẻ về tiếng nói dân tộc; nhiều YouTuber người DTTS đã tự sản xuất các video dạy tiếng nói hoặc sinh hoạt giao tiếp hằng ngày để dạy tiếng nói cho giới trẻ... đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Cần sự chung tay của toàn xã hội

Nhận thấy việc bảo tồn tiếng nói là yêu cầu bức thiết, một số DTTS đã nỗ lực gìn giữ. Tuy nhiên, vì nhiều yếu tố khách quan, tiếng nói các DTTS vẫn đứng trước nguy cơ mai một, nhất là những dân tộc có dân số ít, không có khả năng tự bảo vệ ngôn ngữ. Do đó, việc bảo tồn tiếng nói các DTTS không phải của riêng ai, mà cần có sự chung tay của toàn xã hội.

Để làm được điều đó, các ban ngành đoàn thể từ Trung ương đến địa phương cần định hướng, có những chính sách phù hợp với nguyện vọng của người dân. Và cần phải giải quyết được các vấn đề: Nguyện vọng học tiếng nói, chữ viết có được đáp ứng không? Làm thế nào để đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu đó? Nội dung chương trình học ra sao, khi học xong họ tiếp thu được những gì, việc sử dụng tiếng nói, chữ viết của họ trên thực tế sẽ như thế nào…

Những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều giải pháp để nâng cao dạy tiếng DTTS trong nhà trường. Hiện tại, cả nước có 6 tiếng DTTS được tổ chức dạy học chính thức gồm: tiếng Mông, Ê đê, Jrai, Bahnar, Chăm và Khmer tại 21 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Hàng năm khoảng hơn 600 trường học, với 4.500 lớp học và 110 nghìn học sinh được học tiếng DTTS. Số học sinh được học tiếng DTTS chiếm khoảng 3,9% tổng số học sinh DTTS ở cấp học phổ thông.

Bên cạnh 6 tiếng DTTS chính thức được dạy, còn có 7 tiếng DTTS đang triển khai dạy thực nghiệm trong trường phổ thông là: Hoa, Chăm, Thái, Cơ Tu, Tà ôi, Pa cô, Bru Vân Kiều. Quy mô thực hiện 7 tiếng DTTS này ở hàng trăm trường, với hàng chục nghìn học sinh được học tiếng DTTS.

Duy trì nói tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hằng ngày, là một giải pháp hiệu quả để bảo tồn tiếng nói các DTTS. (Ảnh: Thái Sinh Trần)
Duy trì nói tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hằng ngày, là một giải pháp hiệu quả để bảo tồn tiếng nói các DTTS. (Ảnh: Thái Sinh Trần)

Mới đây, ngày 27/01/2022, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam ký ban hành Quyết định số 142/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Chương trình “Nâng cao chất lượng dạy học tiếng DTTS trong chương trình giáo dục phổ thông giai đoạn 2021 - 2030”.

Theo đó đến năm 2025, hoàn thành biên soạn sách giáo khoa, tài liệu hướng dẫn dạy học bậc tiểu học, đối với 8 tiếng DTTS đã được ban hành chương trình môn học (gồm tiếng Ba Na, Chăm, Ê Đê, Khmer, Gia Rai, Mnông, Mông, Thái); bảo đảm đủ 100% sách giáo khoa, tài liệu hướng dẫn dạy học bậc tiểu học đối với 8 tiếng DTTS sau khi biên soạn…

Đến năm 2030, ban hành mới ít nhất 2 chương trình môn học của tiếng DTTS đã có chữ viết để đưa vào dạy học trong chương trình giáo dục phổ thông; ban hành sách giáo khoa, tài liệu hướng dẫn dạy học bậc trung học, đối với những tiếng DTTS có nhu cầu và đủ điều kiện biên soạn…

Đặc biệt, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, sẽ thêm nguồn lực cho việc bảo tồn tiếng nói các DTTS. Theo đó, Dự án 6 về Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch có nội dung: Hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể các DTTS có nguy cơ mai một (các hình thức sinh hoạt văn hóa… tiếng nói, chữ viết và các giá trị văn hóa khác).

Có thể thấy rằng, Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương đã dành sự quan tâm, hành động quyết liệt bằng những việc làm cụ thể nhằm bảo tồn tiếng nói các DTTS. Và, với những nỗ lực mà chúng ta đang làm để bảo tồn tiếng nói các DTTS, tin rặng mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng dân tộc sẽ nhận thức rõ hơn, không ai có thể làm thay và nêu cao vai trò tự thân, tự bảo vệ tiếng mẹ đẻ của mình, góp phần tạo nên sự đa dạng trong văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Kon Tum: Những cánh rừng ở Đăk Pxi tan hoang

Kon Tum: Những cánh rừng ở Đăk Pxi tan hoang

Trang địa phương - Ngọc Chí - 24 giây trước
Ngày 27/02/2024, Báo Dân tộc và Phát triển đã có bài phản ánh “Đăk Hà (Kon Tum): Cảnh báo tình trạng người dân phát, đốt rừng lấy đất làm nương rẫy”. Tuy nhiên, tình trạng này không dừng lại mà vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, những cánh rừng đang bị tàn phá “tan hoang” từng ngày. Việc phát, đốt rừng diễn ra ngang nhiên, dư luận đặt câu hỏi liệu có sự “buông lỏng” của chính quyền địa phương trong công tác quản lý, bảo vệ rừng. Và điều đáng nói là trong báo cáo kiểm tra, xác minh của UBND huyện Đăk Hà thì không có tình trạng phát, đốt rừng!?
Mưa đá, giông lốc tại nhiều tỉnh phía Bắc gây thiệt hại tài sản, hoa màu

Mưa đá, giông lốc tại nhiều tỉnh phía Bắc gây thiệt hại tài sản, hoa màu

Tin tức - Minh Nhật - 4 phút trước
Mưa đá, giông lốc xuất hiện tại nhiều tỉnh phía Bắc trong ngày 28-3, gây thiệt hại nhiều tài sản của người dân.
9 tháng thần tốc xóa 5.000 căn nhà tạm, nhà dột nát

9 tháng thần tốc xóa 5.000 căn nhà tạm, nhà dột nát

Thời sự - Văn Hoa - Hương Diệp - 9 phút trước
Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (UBTW MTTQ) Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954-07/5/2024).
Quảng Nam: Phân bổ 20 tỷ đồng từ nguồn Trung ương thưởng vượt thu

Quảng Nam: Phân bổ 20 tỷ đồng từ nguồn Trung ương thưởng vượt thu

Kinh tế - H.Trường - T.Nhân - 16 phút trước
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có quyết định cấp 20 tỷ đồng từ nguồn Trung ương thưởng vượt thu để các địa phương thực hiện đầu tư xây dựng nông thôn mới.
Tăng cường kết nối hai nền kinh tế Việt Nam-Nhật Bản, mở rộng các hoạt động hợp tác đầu tư

Tăng cường kết nối hai nền kinh tế Việt Nam-Nhật Bản, mở rộng các hoạt động hợp tác đầu tư

Thời sự - PV - 22:05, 28/03/2024
Chiều 28/3, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Đoàn đại biểu Liên đoàn các tổ chức kinh tế Nhật Bản (KEIDANREN) do ông Masayoshi Fujimoto và ông Masayuki Hyodo, đồng Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Nhật Bản - Việt Nam dẫn đầu đang thăm Việt Nam, tham dự Cuộc họp cấp cao khởi động giai đoạn 1, Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trong kỷ nguyên mới.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Tiếp tục phát huy tính tiên phong, gương mẫu, xứng đáng với niềm tin của cử tri và nhân dân

Tiếp tục phát huy tính tiên phong, gương mẫu, xứng đáng với niềm tin của cử tri và nhân dân

Thời sự - PV - 22:05, 28/03/2024
Chiều 28/3, tại Nhà Quốc hội, phát biểu tại lễ phát động thi đua hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946-6/1/2026) do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Hưởng ứng phong trào thi đua với nhiều nội dung trọng tâm, các vị đại biểu Quốc hội phát huy tinh thần tiên phong, gương mẫu với bản lĩnh chính trị vững vàng, có nhiều ý kiến đóng góp sâu sắc, trí tuệ cho Quốc hội, xứng đáng với niềm tin của cử tri và nhân dân.
Thủ tướng tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam

Thủ tướng tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam

Thời sự - PV - 20:50, 28/03/2024
Chiều 28/3, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam Carolyn Turk đến chào từ biệt, kết thúc nhiệm kỳ công tác.
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 08:42, 28/03/2024
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 08:37, 28/03/2024
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 08:33, 28/03/2024
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.