Phóng sự

Trong những bản làng mờ sương nơi miền Tây xứ Nghệ, vẫn còn bao đứa trẻ chưa kịp lớn đã vội vã lấy vợ, lấy chồng; chưa kịp trưởng thành đã bước vào cuộc hôn nhân chóng vánh. Sau những trang sách còn dang dở, là lời ru buồn, là hệ lụy cho cả cộng đồng và xã hội trước một vấn nạn chưa có hồi kết.

Nằm giữa trung tâm Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, ông Hoàng Thành (SN 1961) có hẳn một khu vườn rừng 1.000 m2 không gian xanh mát, thoáng đãng. Nơi ấy, những hóa thạch về trầm tích văn hóa - lịch sử trong lòng đất Tây Nguyên có niên đại hàng triệu năm được trưng bày khoa học, đẹp mắt. Đây có lẽ là “bảo tàng đá” độc nhất trên miền đất đỏ bazan này.

Nơi miền biên viễn xứ Nghệ, cuộc sống của đồng bào các DTTS đang ngày một ấm no, bình yên hơn. “Quả ngọt” ấy là bao tháng ngày “ba cùng, bốn bám”, cầm tay chỉ việc của những chiến sĩ quân hàm xanh để những mô hình phát triển kinh tế ra đời, mang lại hiệu quả cao. Đó cũng chính là động lực để bà con nơi đây tự tin thay đổi tư duy và nhận thức, vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống mới.

Những ngày đầu tháng 3, chúng tôi có dịp được theo Đoàn công tác của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đi dọc tuyến biên giới Tây Bắc ở các tỉnh Lào Cai, Lai Châu. Đến những nơi xa xôi của Tổ quốc, tận mắt thấy những việc làm của cán bộ chiến sĩ Bộ đội Biên phòng cho người dân nơi vùng cao, càng thấm thía nghĩa tình quân dân nơi miền biên viễn...

Dòng suối Cướm ôm trọn vùng đất Na Mô, tạo cho bản này một khung cảnh rất thơ mộng. Có lẽ thế nên bản mới có tên là bản Cướm. “Giá mà quanh năm nước cứ hiền hòa chảy như thế thì chẳng nói làm chi, nhưng khi suối Cướm nổi giận thì cuốn phăng tất cả. Ta chỉ mong được một lần đi trên chiếc cầu như lời hứa của cán bộ định canh định cư cách nay 30 năm”, lời gan ruột ấy là của ông Lộc Văn Cảnh ở bản Cướm, xã Diên Lãm (Quỳ Châu, Nghệ An).

Trẩu là loại cây phát triển trong tự nhiên. Quả trẩu dùng để ép lấy dầu. Mỗi mùa quả chín, người dân miền núi thường vào rừng thu hái về để bán cho thương lái. Gần đây, nhiều hộ đồng bào DTTS ở hai huyện Hướng Hóa, Đa Krông (Quảng Trị) đã đưa cây trẩu về vườn nhà trồng. “Bén duyên” với vườn nhà, cây trẩu trở thành cây xóa đói giảm nghèo.

Để hoàn thành nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP), cấp ủy, chỉ huy các đơn vị cơ sở đã xác định giúp dân phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực biên giới là nhiệm vụ chính trị thường xuyên của BĐBP. Những năm qua, toàn lực lượng đã cùng các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương tổ chức, triển khai nhiều chương trình, hành động hướng về biên giới, hải đảo; vừa trực tiếp góp công, góp của, vừa huy động sức mạnh tổng hợp của toàn dân tham gia ủng hộ, giúp đỡ đồng bào, chiến sĩ nơi biên giới, hải đảo và xây dựng, nhân rộng nhiều mô hình mới, cách làm sáng tạo trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới vùng biên.

Được Nhà nước hỗ trợ xi măng, bà con các bản làng rẻo cao ở Nghệ An đã hồ hởi hiến đất, góp của, góp công để làm đường giao thông nông thôn. Bởi ai cũng hiểu “đường lớn đã mở” thì bộ mặt bản làng sẽ đổi thay, sản phẩm làm ra dễ thu hoạch và tiêu thụ, “đường tương lai” của con trẻ thêm gần hơn…

Thuyền độc mộc được người Gia Rai gọi là “thuyền cây” (Byan) là một trong những loại thuyền truyền thống có từ lâu đời và tồn tại khá phổ biến trong đời sống của cộng đồng DTTS sinh sống ven sông ở Tây Nguyên. Đó không chỉ là phương tiện để đi lại, vận chuyển hàng hóa, phục vụ lao động sản xuất, sinh hoạt của con người từ xa xưa, mà còn là vật dụng chứa đựng các giá trị văn hóa truyền thống gắn liền với sự hình thành và phát triển của cộng đồng cư dân ở cao nguyên trung phần.

“Nhà ta nghèo mấy đời nay rồi, đến ta, 70 tuổi mới thoát được nghèo. Mà thoát hẳn luôn, không còn cận nghèo chi nữa cả. Nhiều nhà còn nghèo hơn, ta ôm lấy cái hộ nghèo mãi sao được”, ông Sầm Văn Phương ở huyện Quế Phong (Nghệ An) cười rõ tươi, ánh mắt rực sáng khi nói về việc tự nguyện xin ra khỏi diện hộ nghèo.

Đã từ rất lâu, người Na Hang (Tuyên Quang) lưu truyền câu ca: “Mận Hồng Thái, gái Thượng Lâm”. Câu ca ấy giới thiệu một loại sản vật ngon ở Hồng Thái và nét đẹp tinh tế của các cô gái Thượng Lâm. Đặc biệt, hơn chục năm nay, khi du lịch phát triển thì không chỉ có Mận Hồng Thái, gái Thượng Lâm nổi tiếng mà hoa lê Hồng Thái cũng đã trở thành đặc sản thu hút du khách gần xa...

Đang là cán bộ đoàn, tiếp tục học lên để lọt vào danh sách quy hoạch cán bộ xã, anh Phan Văn Hải ở xã Quỳnh Lập, thị xã Hoàng Mai (Nghệ An) lại quyết định "rẽ sóng" sang làm thuyền trưởng vươn khơi ra biển lớn.

Phát huy truyền thống “đoàn kết, gắn bó mật thiết với Nhân dân”, các cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng luôn coi “Đồn là nhà, biên giới là quê hương, đồng bào các dân tộc là anh em ruột thịt” không ngừng vun đắp, gìn giữ mối quan hệ đoàn kết quân dân. Toàn lực lượng luôn quán triệt phương châm dựa vào dân để bảo vệ biên cương, hải đảo; tích cực tham gia các phong trào, chương trình, mô hình, giúp dân phát triển kinh tế - xã hội; tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Sau thời gian được lực lượng chức năng giải cứu về an toàn và hiện nay đã tìm được việc làm ổn định, nhưng trong ký ức của anh Trần Đình Đạo ở thôn 1, xã Ea Bung, huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk vẫn chưa hết bàng hoàng vì bị lừa sang Campuchia bán nội tạng. Từ sự việc của anh, người dân vùng biên đã hiểu rõ bản chất, thủ đoạn lừa đảo của tội phạm trên mạng xã hội...

Năm 1959, lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) được thành lập; từ đó đến nay, trải qua hơn 60 năm trưởng thành, phát triển đã luôn phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội Nhân dân Việt Nam - Quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh “từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu”. Trong bất luận điều kiện, hoàn cảnh nào, cán bộ, chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam trong đó có lực lượng Biên phòng, đều giữ trọn niềm tin yêu của Nhân dân, của Đảng, một lòng một dạ “phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân”. Cùng với các lực lượng vũ trang khác, lực lượng BĐBP thực sự xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”; tích cực học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cùng đồng bào các dân tộc giữ vững biên cương, hải đảo, xây dựng quê hương giàu đẹp. Nhân dịp Kỉ niệm 64 năm Ngày truyền thống BĐBP (3/3/1959 - 3/3/2023), Báo Dân tộc và Phát triển khởi đăng loạt bài “Xứng danh Bộ đội Cụ Hồ thời kỳ mới”.

Không chỉ có những sử thi đậm chất huyền thoại, với không gian văn hóa cồng chiêng được công nhận là Di sản văn hóa thế giới, Tây Nguyên còn là miền mỹ vị, với những món ẩm thực khiến nhiều người chẳng thể bỏ qua.