Quyết tâm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng DTTS, miền núi ngay trong tháng 4/2022

Thưa các đồng chí Lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ!

Thưa toàn thể các đồng chí và đại biểu dự họp!

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi xin hoan nghênh toàn thể quý vị đại biểu, các vị khách quý đến tham dự Hội thảo. Tôi đánh giá cao sự chuẩn bị công phu, chu đáo của Ủy ban Dân tộc, Hội đồng Dân tộc của Quốc hội và sự nhiệt tình, hiếu khách của tỉnh Sóc Trăng đã góp phần tổ chức thành công Hội thảo hôm nay.

Thưa các quý vị đại biểu!

Vùng đồng bào DTTS và miền núi có vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển đất nước, cũng như trong sự nghiệp cách mạng của Đảng ta và Nhân dân ta. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành tình cảm và sự quan tâm chăm sóc của mình đối với đồng bào các DTTS Việt Nam. Người khẳng định: "Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê Đê, Xê Đăng hay Ba Na và các DTTS khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau".

Tư tưởng này của người cũng được tái khẳng định tại Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII: “Tập trung hoàn thiện và triển khai thực hiện tốt các chính sách dân tộc trên tất cả các lĩnh vực, nhất là các chính sách đặc thù giải quyết những khó khăn của đồng bào DTTS”. “Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 ”.

Nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Quốc hội đã ban hành Nghị Quyết số 120/2020/QH14 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 theo đề xuất của Chính phủ. Đây là sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và Nhân dân cả nước đối với đồng bào sinh sống tại vùng DTTS và miền núi, một quyết sách mang tính lịch sử, cách mạng trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi, củng cố khối Đại đoàn kết toàn dân tộc.

Lần đầu tiên ở nước ta có Chương trình mục tiêu quốc gia dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và miền núi, được Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ quan tâm, chỉ đạo vô cùng sát sao và bố trí hơn 137.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2021 - 2025 để tập trung giải quyết những vấn đề cấp thiết nhất cho những địa bàn khó khăn nhất, của những dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù, đáp ứng mong mỏi bấy lâu nay của Nhân dân cũng như đồng bào các DTTS.

Thực hiện Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 17/10/2021 về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Năm 2021 - 2025 và chỉ đạo hết sức quyết liệt, mạnh mẽ các bộ, ngành khẩn trương xây dựng, trình ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình, cũng như tổ chức thực hiện hiệu quả việc lồng ghép nhiệm vụ, nguồn lực để bảo đảm mục tiêu của các chương trình mục tiêu quốc gia.

Chỉ tính riêng quý IV/2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo Trung ương đã ban hành hàng chục văn bản hướng dẫn và đôn đốc việc lập kế hoạch, chuẩn bị tổ chức thực hiện các Dự án, Tiểu dự án của Chương trình. Đến nay các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện Chương trình về cơ bản đã và đang được gấp rút hoàn thành, tạo điều kiện để các bộ, ngành, địa phương triển khai ngay. Các địa phương đã tiến hành thành lập, kiện toàn lại Ban Chỉ đạo cấp tỉnh, trong đó phân công đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh là Trưởng Ban Chỉ đạo.

Bên cạnh những kết quả trên, do đây là Chương trình mới, lần đầu tiên được triển khai, nên tiến độ triển khai Chương trình còn chậm, chưa đồng bộ, kịp thời.

Thưa quý vị đại biểu!

Hội thảo lần này rất có ý nghĩa, thiết thực trong bối cảnh năm 2022 là năm bản lề, tạo nền tảng để thực hiện các mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, là năm đầu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tình hình quốc tế, khu vực có nhiều biến động khó lường.

Chương trình mục tiêu quốc gia về DTTS và miền núi có ý nghĩa vô cùng to lớn, vừa góp phần kích thích cung cầu, tạo việc làm, phát triển sản xuất, kinh doanh, vừa mang ý nghĩa quan trọng về an sinh xã hội, đặc biệt là đối với các đối tượng yếu thế, các hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn tại các vùng sâu, vùng xa.

Với tinh thần trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình, chúng ta cần nghiêm túc đánh giá công việc đã làm được, nhận diện những khó khăn, vướng mắc và đề ra định hướng, giải pháp, bảo đảm đúng nội dung, đối tượng, tiến độ, đạt được kết quả thực hiện theo kế hoạch năm 2022 và trong mục tiêu kế hoạch trung hạn 2021 - 2025.

Thưa quý vị đại biểu!

Tại Hội thảo, chúng ta đã được nghe đồng chí Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội phát biểu khai mạc, định hướng nội dung và 19 tham luận của đại diện lãnh đạo các cơ quan Trung ương, lãnh đạo các địa phương, đặc biệt là ý kiến phát biểu quý báu, tâm huyết của đồng chí Trương Hòa Bình, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đã có nhiều năm chỉ đạo, kinh nghiệm thực tiễn phong phú về công tác miền núi, dân tộc.

Tôi cơ bản đồng tình và đánh giá cao các ý kiến tham luận của các vị đại biểu, có nhiều ý tưởng đột phá, giải pháp sáng tạo và kinh nghiệm hay trong triển khai thực hiện Chương trình, nổi bật là:

- Định hướng hoàn thiện hệ thống chính sách dân tộc và giải pháp thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và nội dung cơ bản của Chương trình.

- Góp ý về tiến độ và kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình nói riêng và các định hướng phát triển kinh tế - xã hội của vùng Đồng bằng sông Cửu Long cũng như cả nước nói chung.

- Chia sẻ về tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh vùng đồng bào DTT và miền núi và phương hướng, công tác chuẩn bị, kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình trên địa bàn các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Các tham luận và ý kiến trao đổi tại Hội thảo đều khẳng định vai trò quan trọng của công tác dân tộc và chính sách dân tộc cũng như những khó khăn, thách thức trong việc phát triển kinh tế - xã hội kết hợp với bảo đảm quốc phòng, an ninh, thực hiện công tác dân tộc trên địa bàn vùng đồng bào DTTS.

Tôi đề nghị Ủy ban Dân tộc tổng hợp, nghiên cứu tất cả ý kiến, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia để có định hướng, chỉ đạo xử lý, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế, tổ chức triển khai, bố trí nguồn lực nhằm triển khai Chương trình hiệu quả.

Thưa các quý vị đại biểu!

Dự báo tình hình thời gian tới có những thuận lợi, cơ hội và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn thách thức nhiều hơn. Dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp; rủi ro lạm phát gia tăng, giá xăng, dầu biến động bất thường; thiên tai, biến đổi khí hậu là nguy cơ luôn tiềm ẩn; tình hình thế giới, khu vực diễn biến khó lường.

Để triển khai hiệu quả Quyết định số 1719/QĐ-TTg tạo sự phát triển bứt phá, toàn diện và bền vững về kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, tôi đề nghị Ủy ban Dân tộc, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành, địa phương liên quan phối hợp tốt với nhau hơn nữa, quyết tâm hoàn thành tất cả công tác chuẩn bị để có thể triển khai thực hiện Chương trình ngay trong tháng 4/2022, trong đó tập trung triển khai một số nội dung sau:

Một là, khẩn trương hoàn thiện và ban hành Nghị định về cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trong tuần đầu tháng 4/2022. Tôi yêu cầu các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương khẩn trương xây dựng, ban hành đầy đủ, đồng bộ các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, bám sát và đồng hành cùng các địa phương tổ chức triển khai thực hiện tốt các Chương trình, bảo đảm có những kết quả thiết thực, đáp ứng nhu cầu cấp thiết của đồng bào.

Hai là, dự kiến năm 2022 sẽ giao kế hoạch vốn cho Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi hơn 14.400 tỷ đồng (gồm 9.000 tỷ đồng vốn đầu tư và 5.429 tỷ đồng vốn sự nghiệp) và từ nay đến cuối năm chỉ còn hơn 8 tháng, vì vậy, tôi đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải có quyết tâm chính trị cao nhất để tập trung nguồn lực, công sức, trí tuệ để triển khai tổ chức thực hiện Chương trình, phấn đấu giải ngân 100% vốn kế hoạch được giao, đặc biệt lưu tâm tới các giải pháp lồng ghép về nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, đề án khác để thực hiện nội dung có cùng mục tiêu trên cùng một địa bàn bảo đảm tránh chồng chéo, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguồn lực.

Ba là, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc tổng hợp những khó khăn, vướng mắc của các cơ quan chủ dự án thành phần, các địa phương để kịp thời hướng dẫn, xử lý theo thẩm quyền và đề xuất các giải pháp tháo gỡ, báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương, Thủ tướng Chính phủ những nội dung vượt thẩm quyền.

Bốn là, các địa phương phải nghiêm túc quán triệt, cụ thể hóa và tập trung triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh nhiệm kỳ 2020 - 2025 và tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt vừa chủ động phòng, chống dịch Covid-19, vừa phục hồi phát triển kinh tế - xã hội theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Với mục tiêu lấy người dân làm trung tâm, bám sát thực tiễn, các cấp ủy chính quyền địa phương phát huy chủ động, sáng tạo, chỉ đạo tổ chức triển khai lồng ghép các dự án, tiểu dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi với các chương trình mục tiêu quốc gia khác và chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội trong 2 năm 2022 - 2023.

Năm là, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân chung sức tham gia thực hiện chương trình; kịp thời tuyên dương, khen thưởng những điển hình tiên tiến, những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc; phổ biến, giới thiệu các mô hình tốt, kinh nghiệm hay để áp dụng điểm trên địa bàn các xã, thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào DTTS và miền núi, từng bước nhân rộng ra toàn vùng.

Sáu là, phát huy sự chủ động, sáng tạo và ý chí tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên của đồng bào các DTTS nhằm khơi dậy và đánh thức sức mạnh nội lực để Chương trình này thực sự hiệu quả, đời sống đồng bào DTTS và miền núi ngày càng được nâng cao.

Trân trọng đề nghị các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp giám sát việc thực hiện Chương trình cũng như các chính sách dân tộc.

Thưa các đồng chí, thưa quý vị đại biểu!

Kết quả Hội thảo hôm nay tiếp tục khẳng định sự phối hợp rất chặt chẽ, sự thống nhất cao trong hành động giữa Quốc hội và Chính phủ, giữa các cơ quan của Quốc hội và các bộ, ngành Trung ương và đặc biệt là vai trò quan trọng của các cấp chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách dân tộc ở cơ sở.

Nhân dịp Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây, thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi xin chúc đồng bào, đồng chí, các vị chư tăng, đồng bào dân tộc Khmer đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây năm 2022 an yên, hạnh phúc. Tôi đề nghị đồng bào, đồng chí, các vị chư tăng là người dân tộc Khmer tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, tinh thần tự lực, tự cường, bản sắc văn hóa tốt đẹp và truyền thống yêu nước; thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Xin chúc các đồng chí, quý vị đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!