Trang phục của người Brâu- dân tộc rất ít người ở Việt Nam

Người Brâu (tên gọi khác là Brao) là một dân tộc rất ít người trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam. Theo tổng điều tra dân số năm 2019, dân tộc Brâu chỉ có gần 500 người, cư trú chủ yếu ở thôn Đăk Mế, xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi (Kon Tum).

Theo truyền thống, đàn ông Brâu khi xưa thường cởi trần đóng khố, đàn bà cũng chỉ quấn váy tấm. Thân váy được xử lý mỹ thuật ở phần đầu váy và chân váy với lối đáp các miếng vải khác màu có các sọc đen ngang đơn giản chạy ngang. Mùa lạnh, người Brâu mặc chiếc áo chui đầu, cộc tay, khoét cổ. Đây là loại áo ngắn thân thẳng, tổng thể áo có hình gần vuông. Thân áo phía mặt trước và sau được xử lý mỹ thuật cũng theo nguyên tắc như váy. Toàn bộ thân trước màu sáng có đường viền đậm trên vai và gấu áo. Lưng áo được xử lý màu sáng có sọc ngang đơn giản nửa phía dưới áo.

Hiện nay, trang phục và trang sức của người Brâu đã có những thay đổi nhất định, nhưng vẫn giữ được những nét truyền thống. Trang phục của người Brâu không cầu kỳ, không sặc sỡ, mà đơn giản, hoà quyện với khung cảnh núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ. Trong trang phục truyền thống của cả nữ và nam, người Brâu sử dụng 2 tông màu đỏ và đen làm màu chủ đạo. Bên cạnh đó, còn có một số màu như vàng, xanh, trắng để làm họa tiết. Mỗi màu sắc đều có ý nghĩa riêng biệt. Nghệ nhân Y Dép, người Brâu ở làng Đăk Mế (Bờ Y, Ngọc Hồi, Kon Tum) cho biết: “Màu đỏ là màu máu, là màu chiến thắng, màu vàng là màu trang sức của đồng, màu trắng là hoa, màu xanh là màu cây cỏ, màu đen làm nền”.

Đàn ông Brâu thường mặc áo ngắn thân thẳng, hình vuông. Trang phục nữ giới cầu kỳ hơn, có thêm hoa văn hoạ tiết được sáng tạo một cách tinh tế.

Người Brâu quan niệm, hoa văn trên trang phục của người đàn ông phải gân guốc, mạnh mẽ như phẩm chất nam tính của đàn ông. Vì vậy, hoa văn thường có hình hàng rào, mũi tên. Người đàn ông mặc trang phục truyền thống vẫn toát lên vẻ đẹp cơ thể vạm vỡ, khoẻ mạnh hoang dã.

Còn hoa văn trong trang phục của phụ nữ thường là hình hoa, thực vật, tôn lên vẻ đẹp mềm mại, uyển chuyển cho người phụ nữ khi mặc. Phụ nữ Brâu thường sử dụng các đồ trang sức đi kèm để làm đẹp như: mã não, khuyên tai làm bằng ngà voi, hạt cườm, lông chim, hay đồ kim loại mang dấu ấn cổ xưa...

Phụ nữ Brâu tự làm đẹp cho mình bằng việc đeo rất nhiều vòng trang sức. Đồng bào quan niệm, càng đeo nhiều vòng thì càng được nhiều người đàn ông ngưỡng mộ. Một số người còn đeo những chiếc vòng như lục lạc ở cổ chân, mỗi bước đi lại phát ra tiếng nhạc vui tai.

Trong một thời gian khá dài, người Brâu bị mai một nghề dệt vải thổ cẩm truyền thống. Người dân ở làng Đăk Mế thường phải mua trang phục của người dân ở các bản làng bên nước bạn Lào. Nhưng hơn 10 năm trở lại đây, người Brâu đã phục hồi lại nghề dệt thổ cẩm để tự làm ra trang phục truyền thống cho người dân bản mình. Sự hồi sinh của nghề dệt truyền thống đã góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Brâu.