Phóng sự

Có một ngôi làng được gọi là làng Sen. Làng Sen như thể quê chung, bao năm rồi vẫn vậy. Vẫn còn đó “rào râm bụt đỏ hoa quê”; vẫn còn đó ngõ đường đượm hương sen ngan ngát; những lò rèn cụ cố Điền, cây mít bên giếng nước, khung cửi bà Loan dệt vải năm nào… Tất cả đã nhuốm màu thời gian nhưng hình bóng Người như vẫn đâu đây, thật gần.

Không công việc ổn định, để có thu nhập nuôi sống gia đình, những người phụ nữ nghèo đã chấp nhận công việc bốc vác keo thời vụ nặng nhọc và nhiều rủi ro rình rập...

TP. Hồ Chí Minh về đêm có những con người, với những công việc mưu sinh rất đặc biệt. Họ là những người vá xe đêm, nhưng sẵn sàng miễn phí nếu ai không có tiền; là những công nhân lọ mọ trong đêm để rò từng đường ống nước để phát hiện những chỗ vỡ; hay là những phụ nữ chân yếu tay mền nhưng lại làm công việc cửu vạn nặng nhọc ở chợ đầu mối …

Tiếng khèn của người Mông không chỉ được sử dụng tại gia đình vào những ngày đặc biệt mà nó còn cất lên trong những dịp hội hè, trong những buổi giao lưu thắm tình bè bạn. Trong đời sống văn hoá, tâm linh, tiếng khèn, cây khèn đi theo suốt cuộc đời của mỗi người Mông, hiện diện trong lúc vui nhất, lúc buồn nhất của mỗi gia đình.

Vợ chồng ông Giàng Seo Lự, Cư Thị Chá, dân tộc Mông, sinh sống trên đỉnh núi Phiêng Mu, thôn Cao Đường, xã Yên Thuận, huyện Hàm Yên (Tuyên Quang) từ năm 2006. Giữa nơi đại ngàn, không đường, không điện, không sóng điện thoại, tưởng chừng sẽ khiến vợ chồng ông chìm sâu trong lạc hậu, đói nghèo. Thế nhưng, với sự cần cù, chăm chỉ, sáng tạo trong lao động, sản xuất, vợ chồng ông đã viết lên câu chuyện vượt khó, trở thành hộ gia đình triệu phú, thu nhập gần 200 triệu đồng/năm.

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc” là câu thơ nổi tiếng trong bài "Tây Tiến" của nhà thơ Quang Dũng. Bất ngờ và đầy thú vị, trong một chuyến công tác, chúng tôi có may mắn gặp được 1 trong những người lính trong binh đoàn Tây Tiến năm xưa. Đó là cụ Bùi Văn Sự, dân tộc Mường, ở xã Ngọc Mỹ, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình.

Những cột trụ gắn cánh quạt khổng lồ quay suốt ngày đêm, giữa bạt ngàn núi rừng trên đỉnh Trường Sơn nhìn rất đỗi thân thiện. Đồng bào Vân Kiều, Pa Cô nơi đây cũng không còn lạ lẫm với điều ấy; nhiều người vẫn nghĩ nơi đây vẫn bình yên như chưa hề có thảm họa lũ lụt, sạt lở đất xảy ra hồi cuối năm 2020. Còn chúng tôi lại quả quyết rằng, việc phá rừng ồ ạt để lấy đất cho hàng loạt dự án điện gió ở Hướng Hóa đang là một trong những nguy cơ tiềm ẩn nhiều hệ lụy.

Cao nguyên B’Lao xưa bây giờ là thành phố trẻ Bảo Lộc, trung tâm thứ hai của tỉnh Lâm Đồng. Đến Bảo Lộc, khách viễn du ngỡ ngàng trước hình ảnh đô thị miền sơn cước đẹp dịu dàng giữa không gian xanh của bát ngát chè, cà phê và thấp thoáng những nương dâu. Vươn mình lớn lên từ nền ký ức, vỡ vạc tương lai bằng những hoạch định mới. Tất cả dù đang bộn bề nhưng đã lắm phần khởi sắc.

Đi giữa mảnh đất Quảng Trị nắng gió, tôi cứ ngỡ như mình đang lạc vào xứ sở của hòn đảo Tự do ở cách nửa vòng trái đất. Những cung đường, cây cầu, hòn đảo, công viên… nơi đây, không chỉ mang trên mình tên gọi của những lãnh tụ kiệt xuất của đất nước Cu Ba, mà còn hiện diện một tình cảm sắt son, thủy chung về những người bạn phía bên kia Tây bán cầu.

Nép mình bên dãy núi Chư Yang Sin, căn cứ cách mạng H9 - Krông Bông từng là chiến trường ác liệt, cái nôi của phong trào đấu tranh cách mạng của Nhân dân các dân tộc tỉnh Đăk Lăk. Sau bao năm hàn gắn vết thương chiến tranh, kiến thiết lại cuộc sống, vùng đất H9 - Krông Bông bây giờ đã khoác lên mình chiếc áo mới với hạ tầng cơ sở được đầu tư đồng bộ, khang trang...

Mấy ngày trải nghiệm ở hai thị trấn Lao Bảo và Khe Sanh, tôi đã hiểu được, lý do vì sao mà Hướng Hóa từng được ví là “Đô thị vàng” giữa núi rừng miền tây Quảng Trị. Nơi đây được kỳ vọng, sẽ là một chặng dừng chân lý tưởng trên con đường du lịch xuyên Á, thu hút nhiều nhà đầu tư... Nhưng khi kết thúc chuyến công tác, tôi còn nhận thấy rằng, muốn làm được, Hướng Hóa cần một cuộc cách tân mới.

35 năm định cư ở vùng đất mới, bà con người Dao ở xóm Cổng Đá, xã Thái Sơn, huyện Hàm Yên (Tuyên Quang) đã đoàn kết một lòng, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Cổng Đá hôm nay đã có điện, đường, trường học khang trang. Cuộc sống đang khởi sắc từng ngày trên vùng quê yên bình này.

Nếu bạn đã từng đi qua nhiều danh lam thắng cảnh của đất nước, hãy thử một lần dừng chân ghé lại và cảm nhận vẻ đẹp mộc mạc đầy quyến rũ của làng chài Phước Hải, huyện Đất Đỏ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Giữa cung đường uốn lượn một bên là biển, một bên là núi, mùa mưa thì cây cỏ xanh rì, mùa xuân thì ngập tràn trong sắc hoa anh đào nở rộ, ở đó có một làng chài nhỏ bé đã tồn tại suốt trăm năm...

Đó là đôi chân trần của Cilmúp Ha K’Riêng, người bưu tá dân tộc Cơ Ho được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Thuở còn làm việc trong ngành bưu điện huyện Lạc Dương (Lâm Đồng), trong suốt hành trình 13 năm không nghỉ, đôi chân trần của anh đã làm nên kỳ tích, khi từng lội bộ vượt rừng một chặng đường được cộng lại bằng năm vòng chu vi trái đất. Còn giờ đây, ngày 6 tháng 4 năm 2021, đôi chân ấy đã hoàn toàn dừng bước, người Anh hùng đã về với cõi Yàng sau nhiều tháng năm dài chiến đấu với bệnh tật…

Rừng, tiếp rừng. Núi, rồi lại qua núi. Suốt dọc đường đi vẫn là thăm thẳm màu xanh hoang sơ và kỳ vĩ của đại ngàn. Hai mươi năm rồi đó, hôm nay tôi được trở lại với những người bạn người Chill (một nhánh dân tộc Cơ Ho) buôn K’long K’lanh Anh hùng - căn cứ qua hai cuộc kháng chiến (thuộc xã Đạ Cháy, huyện Lạc Dương, Lâm Đồng) dưới chân dãy Bidoup - một trong ba đỉnh núi cao nhất được mệnh danh là “nóc nhà”, là “điểm tựa tâm linh” của vùng đất Tây Nguyên…

Bao đời nay, người dân thôn bản Mù, xã Tú Xuyên, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn chỉ quen với ánh sáng mặt trời, mặt trăng. Nhà nào sang lắm thì có ánh đèn “vàng vàng, đùng đục” từ điện năng lượng mặt trời. Ấy thế mà những người già khi đã ở cái cái tuổi gần đất xa trời, lại được nhìn thấy ánh đèn sáng choang từ điện lưới. Bọn trẻ con thì mừng hơn cả, vì có điện, chúng có thể học bài vào ban đêm mà không phải chịu cảnh tù mù. Có đèn điện rồi có tivi, có cả điện thoại nữa… Điện về, tri thức cũng về theo.